Η κινητή του Προκρούστη

Χτυπάει χθες το τηλέφωνο του γραφείου και στην αναγνώριση κλήσης βλέπω ένα νούμερο εντελώς άγνωστο. Ο συνομιλητής μου απ' την προφορά κι απ' το στυλ είναι εμφανώς Ινδός ή Πακιστανός, μέσης ηλικίας, θα έλεγα γύρω στα 40-50. Είναι ευγενέστατος και προφανώς έμπειρος στη δουλειά του, που είναι να παίρνει απαντήσεις σε ερωτηματολόγια.

Όπως προκύπτει μετά από συζήτηση μερικών λεπτών, το ερωτηματολόγιο είναι να διαπιστώσει αν η επικοινωνιακή πολιτική μιας συγκεκριμένης εταιρίας παροχής κινητής τηλεφωνίας είναι αποτελεσματική. Προσπαθεί να διαπιστώσει τι απ' όσα προσπαθεί η εταιρία να σπρώξει στο κεφάλι του πελάτη έχει όντως αφομοιωθεί. Με ρωτάει για διαφημίσεις, για ιστοσελίδες, για προσφορές, για κοινωνικές και αθλητικές εκδηλώσεις που στηρίζονται απ' την εταιρία, για την ανακύκλωση και την ευαισθησία της στο περιβάλλον.

Δε με ρώτησε κανείς γι' αυτά που πραγματικά μ' ενδιαφέρουν. Δε με παρηγοράει αν χρηματοδοτεί κάποιους που κλωτσάνε μια μπάλα ή τη ρίχνουν σ' ένα τρύπιο καλάθι ή μάλλον μ' ενοχλεί όταν σκέφτομαι πόσο παραπάνω με χρεώνει για να τα κάνει όλα αυτά. Και θεωρώ αστείο να ανακυκλώνει κάποιες χιλιάδες συσκευών όταν οι νέες που ρίχνει στην αγορά κάθε χρόνο, βάζοντας τον εύπιστο καταναλωτή να πιστέψει ότι τις χρειάζεται, είναι κατά τάξεις μεγέθους περισσότερες.

Δε θυμάμαι να με ρώτησε ποτέ κανείς αν οι υπηρεσίες που μου δίνει είναι αυτές που θα ήθελα, αν έχουν κάποια αξία για μένα, αν έρχονται σε λογικές τιμές.

Για παράδειγμα, μιλάω ελάχιστα στο τηλέφωνο, σταθερό ή κινητό. Το χρησιμοποιώ κυρίως για να ενημερώνομαι όταν μου χρειάζεται, για να βρω π.χ. για να δω τα τελευταία μου μηνύματα στο email κι αλλού, ειδήσεις, τεχνολογικές εξελίξεις, για να βρω πώς θα πάω με συγκοινωνία απ' το ένα σημείο στο άλλο, ποια έργα παίζονται σε κοντινούς κινηματογράφους, για να διαβάσω στο δρόμο τη συνέχεια ενός βιβλίου που άρχισα στο σπίτι, για να ρίξω μια ματιά σε κείμενα σχετικά με συναντήσεις και συνεδριάσεις, για να φωτογραφίσω έγγραφα που αλλιώς θα 'πρεπε να κουβαλάω ή να ψάχνω, για να πάρω μερικές φωτογραφίες και να τις δείξω σε φίλους. Πιθανώς δε χρειάζομαι ένα τηλέφωνο αλλά μια άλλη συσκευή, όμως αυτό είναι το πακέτο που μου προσφέρεται αυτή τη στιγμή. Δε θα έπρεπε αυτό το πακέτο να μπορώ να το τροποποιώ όπως νομίζω;

Θεωρητικά μπορώ να το κάνω, τόσα διαφορετικά προγράμματα υπάρχουν, με ή χωρίς συμβόλαιο, με ή χωρίς Internet, με μικρά, μεσαία και μεγάλα πακέτα. Όσες φορές αποπειράθηκα να το κάνω, ας πούμε γύρω στις 5-6, απέτυχα. Οι περιορισμοί είναι τέτοιοι που στατιστικά αργά ή γρήγορα θα σε οδηγήσουν πίσω στο "σωστό δρόμο". Θέλησα να αποκτήσω μια συνδρομή με μικρή κατανάλωση τηλεφωνίας; Έπρεπε να πάρω το πακέτο "απεριόριστα προς τους δικούς μας, τιμωρία προς τους άλλους" κι αφού δεν ήξερα τι εταιρία έχει ο καθένας χρυσοπλήρωνα τους “άλλους”. Δεν πήρα Internet, αλλά κατέβασα λίγα μπιτάκια στο ένα τρίτο των ημερών του μήνα; Καλύτερα να είχα συνδρομή όλο το μήνα. Χώρια που πρέπει να παίζω πιάνο πάνω στις ρυθμίσεις μήπως και το κινητό μου παίρνει κρυφές πρωτοβουλίες. Πρέπει για να έχω μια λογική υπηρεσία σχετική με τις ανάγκες μου να γίνω επιστήμονας των ρυθμίσεων; Η κατά τ' άλλα παντοδύναμη τεχνολογία των ημερών είναι ανίκανη να μου δώσει μια χρέωση πάνω σ' αυτά που πραγματικά ξοδεύω και μια ρύθμιση δικτύου και συσκευής που θα υλοποιεί αυτά που θέλω;

Ας το πω κι αλλιώς για να φανεί πόσο έχουμε περάσει στη σφαίρα του παραλόγου. Πέρασε ο παλιός καλός καιρός που τα τηλεφωνήματα χρεώνονταν με τις μονάδες. Τώρα χρεώνεσαι με το πακέτο της Πανδώρας, το ξοδέψεις δεν το ξοδέψεις. Πώς θα σας φαινόταν αν ο μανάβης σας έκανε συμβόλαιο να τρώτε το μήνα ένα κιλό μπανάνες σώνει και καλά; Πώς θα σας φαινόταν αν έπρεπε να αγοράζετε το χρόνο οπωσδήποτε πέντε πουκάμισα και δυο ζευγάρια παπούτσια έναντι ... συνδρομής;

Μήπως εξ άλλου πρέπει να κόψω την καλημέρα στους μισούς μου γνωστούς και φίλους επειδή έχουν κινητό της “άλλης” εταιρίας και να μιλάω “απεριόριστα” μ' εκείνους της “δικής” μας μέχρι να με βαρεθούν; Μήπως να πάρω ένα χρονόμετρο, ώστε όταν έχω πακέτο συγκεκριμένου χρόνου να το βάζω μπροστά για να καταφέρνω να εξαντλώ και ταυτόχρονα να μη ξεπερνώ το πακέτο; Μήπως να λογαριάζω ένα ένα τα μπιτάκια που κατεβάζω απ' το Internet ώστε να είναι πάνω κάτω τα ίδια κάθε μήνα; Και σε τελευταία ανάλυση γιατί πρέπει να έχω μοναδικό πάροχο; Στη γειτονιά πρέπει να επισκέπτομαι πάντοτε τον ίδιο μανάβη και τον ίδιο περιπτερά;

Εν τάξει, το γνωρίζουμε ότι ζούμε στην κοινωνία της ελεύθερης αγοράς, αλλά μήπως να αναγνωρίζονται μερικές ελευθερίες και στον καταναλωτή κι όχι μόνο στην αγορά;

Γιατί πρέπει να ψωνίζω σε τελευταία ανάλυση απ' τον Προκρούστη του οποίου η νοοτροπία και το επάγγελμα είναι γνωστά; Ο Θησέας με τι ασχολείται;